مقدمه

رشد کسب و کارهای ایرانی و تمایل آن‌ها برای حضور در حوزه‌های جدید، سبب شده است تا تقاضا برای برگزاری رویدادهای داخلی همچون نمایشگاه چاپ و بسته بندی تهران افزایش یابد. شرکت‌های فعال در حوزه چاپ و بسته بندی و تجهیزات وابسته با حضور در این نمایشگاه‌ها، ارتباط خود را با مشتریان داخلی تقویت می‌کنند. در حقیقت هرچه ارتباط تولیدکنندگان محصولات بسته بندی و مصرف کنندگان قوی‌تر باشد، نیازمندی‌های داخلی توسط تولیدکنندگان داخل کشور تامین خواهد شد که سود آن موجب نفع دو طرفه مشتری و تولیدکننده خواهد شد.
صنعت بسته بندی در ایران یک صنعت نوپا محسوب می‌شود. تولید لوازم بسته بندی همچون فیلم استرچ و نوار پلاستیکی یا فلزی طی چند دهه اخیر در ایران آغاز شده است. با توجه به تاکیدات دوره‌ای مسئولان ارشد بر لزوم حمایت از تولیدکنندگان داخلی، نیاز است تا تولیدکنندگان محصولات و تجهیزات بسته بندی از سوی مشتریان حمایت شوند.
بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی چاپ، بسته بندی و ماشین آلات وابسته در پاییز امسال و توسط شرکت آروین مهر فجر برگزار خواهد شد. محل دائمی نمایشگاه‌های بین المللی تهران میزبانی این رویداد را برعهده دارد که بین روزهای 29 مهر الی 2 آبان ماه 1401 (21 ام تا 24 ام اکتبر 2022) پذیرای مخاطبین و دست اندرکاران صنایع چاپ و بسته بندی خواهد بود. ساعت بازدید احتمالی نمایشگاه نیز بین هشت صبح الی پانزده عصر اعلام شده است.

نگاهی به تاریخچه نمایشگاه

همان گونه که از عنوان بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی چاپ، بسته بندی و ماشین آلات وابسته مشخص است، سابقه این نمایشگاه به 29 سال پیش یعنی سال 1372 باز می‌گردد. این نمایشگاه به طور بی وقفه در تمامی این سال‌ها برگزار شده است، با این حال تغییرات بسیاری در نحوه اجرای آن رخ داد و شرکت‌های متفاوتی میزبانی آن را برعهده گرفتند.
برگزاری شکل نوین نمایشگاه چاپ و بسته بندی تهران از میانه دهه 1390 آغاز شد. در این دوران شرکت آروین مهر فجر وظیفه برگزاری نمایشگاه را برعهده گرفت و این رویداد از سطح ملی به سطح بین المللی ارتقا پیدا کرد. برخلاف بسیاری از نمایشگاه‌های خارجی که در دوران کرونا به تعویق افتادند، نمایشگاه چاپ و بسته بندی تهران در سال‌های 1399 و 1400 نیز برگزار شد.
با وجود آن‌که نمایشگاه چاپ و بسته بندی تهران یک نمایشگاه بین المللی محسوب می‌شود اما شرکت‌های خارجی حضور چندانی در این نمایشگاه ندارند و عمده غرفه‌ها در اختیار شرکت‌های داخلی است. نمایشگاه چاپ و بسته بندی سال 1400 با حضور 220 شرکت داخلی برگزار شد که تعداد این شرکت‌ها در نمایشگاه امسال به 334 شرکت افزایش خواهد یافت.
همان‌طور که اندکی قبل اشاره کردیم، نمایشگاه چاپ و بسته بندی تهران با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بوده است. برای مثال این نمایشگاه عنوان بین المللی را یدک می‌کشد اما تاریخ برگزاری آن بارها تغییر کرده است. پیش از این نمایشگاه بسته بندی تهران در دی ماه هر سال برگزار می‌شد که به واسطه مقارن بودن با تعطیلات سال نو میلادی، امکان حضور شرکت‌های خارجی در آن وجود نداشت. پس از انتقادات فراوان، تاریخ برگزاری این نمایشگاه به پاییز منتقل شد تا تولیدکنندگان و بازدیدکنندگان خارجی، امکان حضور در این رویداد را داشته باشند.
بازگشت تحریم‌های اقتصادی نیز بر روند نمایشگاه چاپ و بسته بندی تهران بی‌تاثیر نبوده است. کاهش روابط اقتصادی با دیگر تولیدکنندگان و فعالان حوزه بسته بندی در سطح جهان، سبب شده است که تعداد شرکت‌های حاضر در این نمایشگاه به شدت کاهش یابد. برای مثال در بیست و سومین دوره این نمایشگاه که در سال 1395برگزار شد، 524 شرکت داخلی و 250 شرکت خارجی از کشورهای چین، ژاپن، ایتالیا، ترکیه، آلمان، تایوان، کره، کانادا، تایلند، مالزی، سوئد، دانمارک، اسپانیا، اتریش و فرانسه حضور پیدا کردند. روند حضور شرکت‌های خارجی در نمایشگاه تهران سیر نزولی پیدا کرده است، به نحوی که در نمایشگاه سال گذشته تنها چند شرکت خارجی از ترکیه و چین در این رویداد حضور پیدا کردند.

لزوم حضور تولیدکنندگان ایرانی در نمایشگاه چاپ و بسته بندی تهران

صنعت چاپ و بسته بندی همانند بسیاری دیگر از حوزه‌های تولیدی و صنعتی، از نظارت ضعیف و عدم اجرای قوانین رنج می‌برد. طی چند سال اخیر و با افزایش حمایت از تولیدکننده‌های داخلی، بسیاری از افراد با هدف کسب سود کوتاه مدت وارد این حوزه شدند. این تولیدکنندگان نوپا از نظارت ضعیف بر اجرای قوانین سو استفاده کردند و در مدت کوتاهی، محصولات نامرغوب را با قیمت پایین روانه بازار کردند. هدف این تولیدکننده‌ها از عرضه محصولات کم‌کیفیت و ارزان‌قیمت، ایجاد دامپینگ و به حاشیه بردن تولیدکنندگان مشهور و محصولات مرغوب بود. تولیدکنندگان بزرگ و معتبر می‌بایست با شرکت در چنین رویدادهایی در بازار رقابت ارتباط خود را با مشتریان محترم حفظ کرده و آن‌ها را از تمایز‌ها و مزیت‌ها و تفاوت‌های این محصولات آگاه سازند.

مزیت‌های ارتباط با مشتریان داخلی

همان‌گونه که در قسمت‌ قبل اشاره کردیم، کمبود نظارت و عدم اجرای دقیق قوانین موجب شده است تا بسیاری از تولیدکنندگان متفرقه وارد حوزه محصولات بسته بندی شوند. خرید فیلم استرچ و تسمه پلاستیکی نامرغوب و ارزان‌قیمت راهکاری برای صرفه جویی نخواهد بود، بلکه با کاهش کیفیت بسته بندی موجب تغییر تفکر مشتریان درباره تولیدات خواهد شد. مشتریان محصولات بسته بندی بایستی متوجه چنین تفاوت‌هایی بشوند و با خرید محصولات بسته بندی از شرکت‌های مشهوری همچون به‌بند، موفقیت کسب و کار خود را تضمین کنند.

جمع بندی

نمایشگاه چاپ و بسته بندی تهران رویدادی باسابقه محسوب می‌شود که عمر آن به زودی از سه دهه گذر خواهد کرد. با این حال نمایشگاه بسته بندی تهران برخلاف رویدادهای خارجی، با رشد همیشگی همراه نبوده و روندی نوسانی داشته است. این نمایشگاه در سال‌های انتهای دهه 1380 و سال‌های آغازین دهه 1390 روند مثبتی داشت. با وجود آن‌که این نمایشگاه در روزهای پایانی سال میلادی برگزار می‌شد، شرکت‌های خارجی به حضور در آن علاقه نشان می‌دادند. متاسفانه این روند طی چند سال اخیر شکل معکوس به خود گرفته و بخش اعظم نمایشگاه در اختیار شرکت‌های داخلی است. البته حضور انحصاری شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه چاپ و بسته بندی تهران موجب ارتقا این صنعت نشد، بلکه تعداد غرفه‌های نمایشگاه با کاهش نسبی همراه بوده است. همچنین به دلیل افزایش شدید قیمت ماشین آلات چاپ و بسته بندی، بسیاری از شرکت‌ها تمایلی به نمایش جدیدترین محصولات خود نشان نمی‌دهند.
البته تغییر روند برگزاری نمایشگاه، تاثیرات مثبتی نیز برای تولیدکنندگان داخلی دارد. آن‌ها هم اکنون با مشتریان داخلی روبرو هستند. در نتیجه برای شناخت نیازهای مشتری داخلی تلاش می‌کنند و تنها محصولات و ماشین آلاتی را به این نمایشگاه می‌آورند که مدنظر مشتری داخلی باشد. فعالیت خاص و منحصر به فرد در زمینه‌های مورد نیاز مشتریان داخلی، موجب خواهد شد تا هزینه‌های شرکت در نمایشگاه برای تولیدکنندگان کاهش پیدا کند.