بسته بندی مواد غذایی باید به گونه‌ای باشد که از آن در هنگام نگهداری، حمل و نقل و توزیع محافظت کند. در صورت صحیح بودن شیوه‌های بسته بندی از آسیب دیدن مواد غذایی در اثر ضربه یا له شدن، آلوده شدن به حشرات یا تحت تاثیر رطوبت یا هوا قرار گرفتن و … جلوگیری می‌شود. به طور کلی بسته بندی از فاسد شدن و از دست رفتن ارزش مواد غذایی جلوگیری می‌کند. بسته بندی صحیح مواد غذایی دارای حداقل ویژگی‌های زیر می‌بایست باشد:

• باید محتویات بسته های مواد غذایی را به خوبی نگه دارد و آن‌ها را بدون هیچ گونه تغییری تا زمان استفاده ایمن نگه دارد و امکان جابجایی راحت مواد غذایی را فراهم کند.
• باید برای بازیافت یا استفاده مجدد مناسب باشد تا از آلودگی به محیط زیست جلوگیری شود.
• باید از مواد غذایی در برابر طیف وسیعی از آسیب‌های احتمالی در حین توزیع و نگهداری محافظت کند که از آن می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
•          محافظت از مواد غذایی در برابر انواع آلودگی‌های ناشی از، میکروارگانیسم‌ها، حشرات، جوندگان و …؛
•          محافظت از مواد غذایی در برابر خرد شدن یا سایر آسیب های فیزیکی احتمالی به مواد غذایی که سبب تغییر ظاهر یا خواص آن می‌گردد؛
•          محافظت از مواد غذایی در برابر اثرات گرما و نور که می‌تواند باعث فاسد شدن محصولات شود؛
•          محافظت در برابر جذب رطوبت یا از دست دادن آن که می‌تواند باعث از دست خواص و کیفیت محصولات شود.

همانطورکه در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، بسته بندی مواد غذایی می‌بایست سه رکن محافظت، نگه داشتن مواد در خود و دوست‌دار محیط زیست بودن را داشته باشد.

انتخاب محصولات برای بسته‌بندی مواد غذایی به تناسب آن محصول از حیث ویژگی‌های نگهداری، محافظت مواد غذایی و توانایی فراهم کردن حفاظت و ماندگاری مواد غذایی و روش مورد استفاده برای فروش آن بستگی دارد.

انواع سیستم فروش و بسته بندی مواد غذایی

تولیدکنندگان مواد غذایی می‌توانند محصولات خود را به شیوه‌های گوناگونی به فروش برسانند که روی شیوه‌های بسته بندی مواد غذایی موثر هستند. برخی از عمده‌ترین آن‌ها شامل موارد ذیل است:

• فروش مستقیم به مشتریان در بازارهای محلی
• فروش به نمایندگان شرکت‌های فرآوری مواد غذایی
• فروش به واسطه ها و مراکز جمع آوری
• فروش به عمده‌فروشان یا خرده‌فروشان به صورت مستقیم

بسته بندی مواد غذایی متناسب با سیستم فروش به بازارهای محلی روستایی

الزامات بسته بندی برای سیستم‌های فروش محلی که در آن مواد غذایی به صورت مستقیم توسط تولیدکنندگان فروخته می‌شوند، به صورت ظروف و بسته بندی های فله‌ای است. به عنوان مثال برخی از محصولات بسته بندی مناسب با این شیوه فروش مواد غذایی شامل گونی‌ها، جعبه‌ها یا سبدها هستند. به جهت ایمن سازی برخی از مواد غذایی و جلوگیری از تغییر خواص آن در این شیوه در صورت طولانی‌تر بودن مسیر ایمن سازی محصول با استفاده از فیلم استرچ توصیه می‌شود.

بسته بندی مواد غذایی متناسب با سیستم فروش به نمایندگان و خریداران از شرکت‌ها

هنگامی که نمایندگان شرکت‌های مواد غذایی از مزارع تولیدکنندگان مواد غذایی بازدید می‌کنند، اغلب نیاز دارند که مواد غذایی قبل از تحویل بسته بندی شوند. برخی از این نمایندگان ممکن است خودشان مواد مورد نیاز بسته بندی را تهیه کنند و سایر خریداران از تولید کننده می‌خواهند که بسته بندی را تهیه و آماده‌سازی کند. در هر دوی این شیوه‌ها بسته بندی مواد غذایی یک سری از الزامات را باید داشته باشد. انواع بسته بندی مورد استفاده در این شیوه باید کمترین فضا را در وسایل نقلیه باربری اشغال کنند تا بتوان میزان بار را برای جابجایی به حداکثر رساند. در عین حال باید توجه داشت که بسته بندی انتخابی نمی‌بایست به محصولات در حین حمل و نقل آسیب برساند و باید خواص آن را حفظ کند. محکم نگه داشته شدن بارها در این شیوه به دلیل نیاز حمل و نقل بار که ممکن است مسیر طولانی نیز داشته باشد، بسیار حائز اهمیت است. در بسته بندی مواد غذایی در این سیستم با توجه به انواع گوناگونی که دارند محصولات متفاوتی انتخاب می‌شوند. به طور مثال به جهت بسته بندی برنج ممکن است از گونی استفاده شود یا برای محکم نگه داشته شدن بسته‌های ثانویه محصولات از تسمه های بسته بندی یا فیلم استرچ استفاده شود.
پس از دریافت مواد غذایی توسط شرکت‌های مواد غذایی می‌بایست آن‌ها را مجدد با توجه به نوع مصرف نهایی بسته بندی نمود. به طور مثال پس از دریافت میوه به صورت فله‌ای در صورتی که در شرکت مواد غذایی به آب میوه تبدیل می‌شود، بسته بندی اولیه مناسب برای آن در نظر گرفته شده و در نهایت جهت حمل و نقل آن تا مراکز پخش و رسیدن به مصرف‌کننده نهایی، در بسته های مناسب مجدد محکم می‌شوند و به طور مثال دور این محصولات فیلم استرچ یا سایر ادوات مربوط به بسته بندی قابل استفاده هستند. در بسته بندی های اولیه این محصولات باید به شکل ظاهری آن نیز بسیار توجه نمود که از این حیث به جهت اینکه مستقیما می‌بایست به مصرف‌کننده نهایی فروخته شود، مناسب باشد.

بسته بندی مواد غذایی متناسب با سیستم فروش به مراکز جمع‌آوری

در مواردی که محصولاتی مانند شیر به مراکز جمع‌آوری برده می‌شوند، این مراکز ظروف مناسبی به تولیدکننده جهت انتقال و حمل و‌ نقل به مراکز جمع‌آوری را می‌دهند. این مراکز نیز مجدد به شیوه‌های ذکر شده محصولات را به بازارهای محلی یا شرکت‌های فرآوری مواد غذایی انتقال می‌دهند که محصولات مربوطه به صورت فله‌ای و در بسته بندی های متناسب با آن بسته بندی و حمل و نقل می‌شوند. به طور مثال محصولات مواد غذایی در هر نوع گونی، جعبه، بشکه و غیره قابل بسته بندی و حمل و نقل هستند. ویژگی مهمی که این نوع بسته بندی ها می‌بایست داشته باشند این است که محافظت از مواد غذایی در طول حمل و‌ نقل و نگهداری تا زمانی که فرآوری یا فروخته شود را تضمین کنند. جهت حمل این بسته ها نیز استفاده از فیلم استرچ و تسمه بسته بندی راهکاری مطمئن جهت ایمن سازی محموله ها است.

بسته بندی مواد غذایی متناسب با سیستم فروش مستقیم به عمده فروشی و خرده فروشی‌ها

برای محصولات غذایی که تولیدکنندگان مستقیماً به عمده یا خرده فروشان می‌فروشند، مانند بسته بندی گیاهان خشک و بسته بندی ادویه جات یا بسته بندی عسل، شرایط بسته بندی پیچیده‌تری وجود دارد. بسته بندی نه تنها باید از مواد غذایی محافظت کند، بلکه باید از لحاظ ظاهری جذاب باشد و با تبلیغ محصول مورد نظر مشتریان را جذب کند. این امر مستلزم توجه به طراحی بسته بندی و اطلاعات ارائه شده روی محصول است.

هزینه و در دسترس بودن مواد بسته بندی

علاوه‌بر موارد قید شده در انتخاب نوع بسته بندی مناسب برای مواد غذایی، هزینه و در دسترس بودن مواد بسته بندی مختلف در یک منطقه خاص نیز عامل تعیین‌کننده برای انتخاب محصولات بسته بندی مورد نظر است. به عنوان مثال، تولیدکنندگان در صورت استفاده از شیوه های بسته بندی اشتباه برای مواد غذایی با ارزش که بدون بسته بندی صحیح خراب می‌شوند، متحمل ضررهای مالی جدی خواهند شد. بنابراین، با توجه به ارزش غذا و هزینه‌ی هریک از راهکارها می‌بایست سرمایه گذاری روی هریک شیوه های بسته بندی برای انواع مختلف محصولات غذایی را مدنظر داشت. این نوع تحلیل هزینه و فایده باید برای انتخاب بهترین شیوه‌ي بسته بندی برای هر ماده‌ی غذایی انجام شود.
میزان سرمایه ای که تولیدکنندگان برای استفاده از مواد بسته بندی مختلف مصرف می‌کنند نیز به این بستگی دارد که محصول خود را به کدام یک از بازارها وسیستم های فروش فوق‌الذکر بفروشند. به عنوان مثال، فروش مستقیم به خرده فروشان شهری، ارزش افزوده بیشتری ایجاد می‌کند و درآمد بیشتری را برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند. این موضوع به نوبه‌ی خود باعث سرمایه گذاری بیشتر روی بسته بندی محصولات می‌شود. برعکس، فروش محصولات با ارزش افزوده پایین به بازارهای محلی یا فروش به واسطه ها اغلب به این معنی است که تولیدکنندگان سرمایه ی کافی برای بسته بندی محصولات خود با مواد مناسب را دارا نمی‌باشند.

در دسترس بودن مواد بسته بندی

انتخاب مواد بسته بندی در دسترس محدودیتی است که تولیدکنندگان ممکن است حین انتخاب محصولات بسته بندی متناسب مدنظر خود با آن مواجه شوند. این مشکل در دستیابی به مواد بسته بندی در بسته بندی و عرضه‌ی محصولات زراعی و دامی با کیفیت خوب سبب هدررفت منابع می‌شود. اگر از مواد نامناسب در بسته بندی استفاده شود، این خطر وجود دارد که مواد غذایی خیلی سریع خراب شوند و قبل از فروش، کیفیت و ارزش خود را از دست بدهند. برای برخی غذاها، بسته بندی نادرست می‌تواند حتی باعث افزایش خطر مسمومیت غذایی برای مصرف‌کنندگان شود، مانند بسته بندی نادرست گوشت و ماهی تازه. در نهایت، یک محدودیت دیگر در استفاده از بسته بندی صحیح فقدان زیرساخت‌های مورد نیاز است. به عنوان مثال، عدم وجود تجهیزات بسته بندی مورد نیاز در راستای بسته بندی صحیح مواد غذایی.

صنایع بسته بندی به بند یزد برای تولیدکنندگان مواد غذایی راهکارهای جامع به توجه به نیازهای مختلف بخش‌های این صنعت در بهینه ترین حالت ممکن را ارائه می‌دهد. شما می‌توانید جهت دریافت مشاوره‌های تخصصی در رابطه با نوع فعالیت و بسته بندی مناسب آن با مهندسان فروش ما در ارتباط باشید.